Januari in de tuin

Een nieuw jaar. Hoewel we nog midden in de winter zitten beginnen nu de voorbereidingen voor het komende tuinjaar. Wat wil je laten groeien in de tuin? Januari is een goed moment om winterstekken te nemen en je kunt nu de eerste bloemen en groenten binnen voorzaaien voor een extra vroege start. Hieronder vind je alle tips voor tuinonderhoud in januari.

Zaaien & planten

Bloemen en perkplanten

•	Je kunt de eerste bloemen nu al voorzaaien. Denk aan Siererwten, IJslandse Papaver, Ridderspoor, Geraniums en Petunia’s. Als je ze nu zaait geven ze eerder bloemen en geniet je van een langer bloeiseizoen.
•	Siererwten vormen lange wortels. Zorg dus voor een zaaibakje waarin ze zich goed kunnen ontwikkelen, zoals de Deep Rootrainers. Vul de bakjes met aarde en duw de zaden ongeveer 2 cm de grond in. Geef royaal maar voorzichtig water en dek af met een transparante cover om het vocht en de warmte binnen te houden.
•	Neem winterstekken van Hortensia, Ribes, Jasmijn en Vlinderstruik. De meeste bladverliezende heesters zijn hier geschikt voor. Zoek een gezonde scheut die in dit jaar is gevormd en knip met een scherpe, schone snoeischaar een stek van ongeveer 20cm af. Zet de stekken (met de bovenkant omhoog!) voor 2/3 in een pot met fijne zaai- en stekgrond, zet ze weg op een koele maar vorstvrije plek en houd de grond licht vochtig.

Vroeg voorzaaien

Als je vroeg begint met voorzaaien zijn de omstandigheden nog niet ideaal. De geringe hoeveelheid daglicht in combinatie met de warmte binnen kan ervoor zorgen dat de zaailingen slap worden of zelfs dood gaan. Maar als je zelf de juiste omstandigheden creëert kan zo vroeg beginnen echt lonen.

•	Zorg voor ruime zaaibakjes met fijne zaaigrond zodat de planten een goed wortelstel kunnen ontwikkelen. Met Rootrainers train je gezonde wortels, wat je plantjes sterker en gezonder maakt.
•	Zet de zaaibakken op een plek waar ze veel daglicht vangen (geen direct zonlicht) en zorg voor een constante temperatuur. Bijv. een koude kas of vensterbank op een onverwarmde slaapkamer.
•	Zorg ervoor dat de ontkiemde zaden niet te warm staan. Warmte zorgt voor een snelle groei, maar met het geringe daglicht zorgt dit ervoor dat de plantjes zich ver uitstrekken, waardoor ze lang en slap worden. Zorg ook voor voldoende ventilatie, zodat o.a. schimmels minder kans krijgen.

In de moestuin

•	Voor de meeste gewassen is januari nog te vroeg om voor te zaaien, maar voor sommige planten is die vroege start nodig. Denk bijvoorbeeld aan pepers, aubergines, tomaat en paprika. Deze planten hebben een langere opkweekperiode en hebben deze voorsprong ook echt nodig om volledig te rijpen voordat de zomer voorbij is. Zie de basisregels voor vroeg voorzaaien in het kader hierboven.
•	Het is nog te koud om buiten te zaaien, maar je kunt wel al beginnen met zaaien onder glas. Denk aan bloemkool, spinazie, snijbiet, wortels, tuinbonen, radijs en prei.
•	Maak de plannen voor wat je wilt zaaien en oogsten dit jaar, en je hoe je dat realistisch houdt. Zaai bijvoorbeeld niet alles in één keer, maar in verschillende rondes. Zo heb je niet in een keer heel veel, maar zorg je ervoor dat je continue kunt blijven oogsten. In het boek de Hapklare Moestuin vind je veel tips en advies over een moestuin op maat.

Snoeien

•	Snoei nooit als het vriest! De snoeiwonden kunnen namelijk invriezen bij vorst.
•	Vanaf half januari komt de sapstroom van veel planten en bomen weer op gang. Zorg er dus voor dat je het snoeiwerk van o.a. druif, berk en esdoorn in de eerste weken van januari afrond. Als je te laat snoeit kan de plant flink gaan bloeden, waardoor de plant verzwakt.
•	Snoei de blauweregen. Met de wintersnoei breng je de Wisteria weer in vorm. Nu het blad eraf is kun je goed zien hoe de plant groeit, en wat er moet gebeuren. Knip lange slierten weg tot op 2 à 3 knoppen, en kort takken die te ver uitsteken in. Laat de takken waar veel knoppen bij elkaar zitten zo veel mogelijk zitten, daar komen de bloemen in april.
•	Snoei rozen nu de planten in rust zijn. Knip ze terug tot vlak boven een knop die naar buiten wijst, en verwijder zwakke of kruisende takken.
•	Snoei de kastanje en vijgenboom. Ook appel- en perenbomen kunnen deze maand nog gesnoeid worden.
•	Verwijder het opschot rondom bomen. Door deze scheuten los te draaien in plaats van weg te knippen lopen ze minder snel weer uit.

Verzorgen

•	De planten die vóór de langste dag bloeien – zoals Pioenrozen, Papaver Orientale en Lupine – kun je nu delen. Planten die ná de langste dag bloeien kun je beter delen in het voorjaar.
•	Zet vorstgevoelige kuipplanten op een beschutte plek en pak ze goed in met een vorstbeschermhoes.
•	Bescherm vorstgevoelige vaste planten door ze af te dekken met bladeren. Let wel op dat het geen verstikkende laag gaat vormen. Houdt het luchtig en haal de bladeren zo veel mogelijk weg rondom de groeipunten zodra de vorstperiode voorbij is.
•	Haal de schotels onder potten vandaan en zet de potten iets omhoog zodat het water goed weg kan lopen.
•	Geef potplanten die je beschut hebt weggezet af en toe water zodat ze niet uitdrogen.
•	Is er sneeuw gevallen? Bij de meeste planten kun je dit lekker laten liggen. Sneeuw werkt als een goede isolatielaag. Als er veel sneeuw op de groenblijvende heesters ligt kun je dit beter afschudden, door het gewicht kunnen de taken breken. Dit doe je natuurlijk pas ná het fotorondje.

Gazon

•	Strooi kalk op het gazon om verzuring tegen te gaan.
•	Plaats kantopsluiting rondom het gazon. Zo hoef je nooit meer de kanten af te steken.
•	Loop niet over het gras als het bevroren is, daarvan kan het beschadigen met bruine plekken in het voorjaar als gevolg.

Vijver

•	Laat de vijver verder zoveel mogelijk met rust. De amfibiën en reptielen hebben zich ingegraven voor hun winterslaap en vissen houden zich stil op de bodem van de vijver.
•	IJs op de vijver? Dat kan meestal geen kwaad. Als de vijver langer dan 10 dagen bevroren is kun je voorzichtig een gat in het ijs maken door er een pan heet water op te zetten. Zo smelt de ijslaag weg en kunnen de schadelijke stoffen ontsnappen en kan er weer zuurstof bij het water komen. Let op: hak nóóit een gat in het ijs, de trillingen kunnen schadelijk zijn voor de vijverconstructie en voor de vissen.
•	Verwijder wel altijd sneeuw van het ijs, zodat er licht binnen kan komen.

In en rondom het huis

•	Veeg de paden en het terras regelmatig schoon om te voorkomen dat ze glad worden door bladeren.
•	Dit zijn zware tijden voor tuinvogels. Voedsel is schaars en ze verbruiken veel energie om warm te blijven. Zorg er dus voor dat de voedersilo’s goed gevuld blijven, zorg voor extra proteïne met vetbollen of vogelpindakaas en hang nestkastjes op zodat ze een plekje hebben om te schuilen voor het gure weer.
•	Repareer het schuurtje, de hekken of de schutting. Nu alle planten in rust zijn kun je overal nog goed bij.
•	Slijp en smeer het gereedschap, zodat je klaar bent voor actie als het tuinseizoen begint. Vergeet ook de grasmaaier niet!