Oktober in de tuin

De herfst doet zijn intrede. In oktober wordt de tuin natter en kouder, maar er zijn ook nog dagen dat het er heerlijk vertoeven is. Als de zonnestralen de siergrassen strelen, de spinnenwebben laten glinsteren en alle planten van een gouden randje voorzien. Gewoonweg magisch. Handschoenen aan en aan de slag dus! De laatste oogst wordt binnengehaald, de bloembollen kunnen de grond in, planten worden toegedekt en er is een constante aanwas van bladeren. Hieronder vind je alle tips voor tuinonderhoud in oktober.

Zaaien & planten

Bloemen en perkplanten

•	Zaai alvast een eerste ronde Siererwten. De Siererwten die je nu binnen voorzaait kunnen rustig groeien en worden daardoor steviger. Volgend jaar zullen ze al vroeg bloeien.
•	Verzamel zaden van bloemen die je opnieuw wilt zaaien voor volgend jaar. Denk ook aan de vogels in de tuin, zij smullen graag mee van de overgebleven zaden.
•	Zaai viooltjes in potten en bakken, zodat ze ook in de wintermaanden gevuld zijn met bloeiende bloemen.
•	Zaai koudekiemers, zoals St. Janskruid, Pinksterbloem, Engelwortel en Kaardebol. Deze planten hebben een koude periode nodig om te ontkiemen. Je kunt ze direct in de border zaaien, of in potjes die je buiten zet.
•	Plant tweejarige en winterharde eenjarige planten. Het blad van de bestaande planten is nog niet afgestorven, waardoor je nu goed kunt zien wat waar staat, en waar nog ruimte is. En doordat de grond nu nog warm is wortelen de nieuwe planten nu goed, waardoor ze een voorsprong hebben op planten die je in de lente poot.
•	Plant groenblijvende planten uiterlijk tot half oktober, zodat ze goed kunnen wortelen voordat de vorst arriveert.
•	Plant of verplant groenblijvende heesters en bomen.

Bollen en knollen

•	Plant lentebloeiers – zoals alliums en narcissen – nu de bodem nog warm is. De bollen kunnen zich zo goed settelen en wortelen, zodat ze in het voorjaar meteen kunnen beginnen met groeien. Wacht nog even met de tulpen tot de bodem is afgekoeld. Als je tulpen plant in een koude bodem zijn ze minder vatbaar voor ziekten.
•	Vul potten met verschillende lagen lentebloeiers voor een bloembollen lasagne. Je plant de bollen in lagen op basis van de bloeiperiode (de laatbloeiers onderop, de vroegbloeiers bovenop). Zo wordt je volgend iedere week verrast met nieuwe soorten die opkomen. Bekijk hier onze video met het stappenplan.
•	Vul de schaduwrijke plekken in de tuin met Sneeuwklokjes, Anamone Blanda en Boshyacinten.
•	Plant kleine lentebloeiers, zoals Iris Reticulata en Muscari, dicht op elkaar in een binnenpot en zet ze op de vensterbank. Deze bollen zorgen in Februari voor de eerste lentekleuren in huis.
•	Zodra de eerste nachtvorst is geweest kun je de dahlia’s uit de grond halen. Knip eerst de stengels af tot net boven de grond. Woel de aarde rondom de knol los, til de knollen voorzichtig uit de grond en voorzie ze meteen van een naamkaartje. Laat de knollen goed drogen met de steel omlaag en bewaar ze een kratje of kist op een beschutte, koele, maar vorstvrije plek. Bijvoorbeeld de schuur of kelder.
•	Geen zin om de dahliaknollen te rooien? In mildere winters kunnen veel knollen zich ook wel redden met een flinke laag mulch. Vergeet niet om de mulch weer weg te halen als de vorstperiode voorbij is.

In de moestuin

•	Plant uien, sjalotten en knoflookteentjes.
•	Gebruik een notenverzamelaar om snel en zonder te bukken alle walnoten te rapen.
•	Tomaten rijpen niet meer bij een temperatuur onder de 10 °C. Je kunt ze nu plukken en binnen laten narijpen.
•	Verwijder de gewassen die klaar zijn voor dit jaar. Laat van erwten en bonenplanten de wortels zitten; de wortels vormen een belangrijke bron van nutriënten voor volgend jaar.
•	Nu de moestuin steeds leger wordt is het tijd om groenbemesters te zaaien op de kale plekken. Groenbemesters beschermen de bodem tegen erosie en zorgen ervoor dat de bodemstructuur goed behouden blijft. Daarnaast zorgen deze planten ook voor een schuilplaats voor insecten in de winter. Goede groenbemesters zijn Phacelia, Boekweit, Wikke en Klaver. Als je volgend jaar een deel in bloei laat komen zijn de insecten je er dubbel dankbaar voor, want de groenbemesters zijn ook een belangrijke bron van nectar.

Snoeien

•	Snoei klimrozen als ze uitgebloeid zijn. Verwijder de wildopslag bij de stam en haal het gevallen rozenblad weg om verspreiding van ziekten te voorkomen. Bescherm jezelf tegen de doorns met goede handschoenen.
•	Snoei uitgebloeide zomerbloeiende stuiken en stamrozen flink terug om te voorkomen dat de wind ze beschadigt in de winter.
•	Snoei notenbomen in de nazomer. De snoeiwonden helen nu sneller, waardoor de takken niet (of nauwelijks) gaan bloeden.

Verzorgen

•	Laat de afgestorven delen van vaste planten zoveel mogelijk zitten. Waar ze andere planten niet in de weg zitten vormen ze een beschermlaag voor hun eigen wortels. Het ziet er niet netjes uit, maar doordat dit een luchtig geheel blijft zullen de nieuwe groeipunten niet verstikken en werkt dit beter dan een mulchlaag.
•	Verzamel de bladeren van het gazon, terras en paden en strooi ze uit tussen de vaste planten in de borders. Het blad zorgt zo voor een extra beschermlaag voor de planten en het bodemleven. Met grote handen scoops kun je in één keer grote volumes blad vastpakken en ben je meteen beschermd tegen o.a. doorns.
•	Deel de uitgebloeide vaste planten. Til de wortelkluit uit de grond en deel deze in twee of meerdere stukken. Voor grote kluiten kun je de scherpe snede van een verplantspade gebruiken. Kijk goed waar de nieuwe uitlopers voor volgend jaar zitten. Plant de stukken met veel uitlopers terug en gooi oude stukken zonder uitlopers weg.
•	Blijf uitgebloeide bloemen wegknippen om nieuwe knopvorming te stimuleren. Zomerbloeiers zoals Dahlia’s, Begonia’s, Rozen blijven zo bloemen geven tot de eerste nachtvorst.
•	Haal vorstgevoelige potplanten naar binnen, of dek ze af met een vorstbeschermhoes.
•	Blijf onkruid wieden. De wortels die blijven zitten tijdens de winter kunnen uitgroeien tot flinke kluiten, die je in het voorjaar moeilijk weg krijgt.
•	Geef geen stikstofrijke mest meer. Dit bevordert de bladgroei, wat in de winter natuurlijk niet wenselijk is. Geef liever een meststof met veel kalium, dat zorgt vooral voor een gezonde wortelgroei.

Gazon

•	Verwijder de bladeren van het gazon om bruine plekken te voorkomen. Het blad kun je in de border tussen de planten leggen, zo bescherm je de planten en de bodem tegen de ergste vorst en geef je de insecten een veilig onderkomen voor de winter. Je kunt het blad natuurlijk ook omzetten in bladcompost. Vul grote vuilniszakken met blad, prik er een aantal gaatjes in en leg ze opgestapeld weg op een vergeten plekje in de tuin. Na een jaar zijn de bladeren omgezet in een fijne bladcompost.
•	Belucht het gazon om de drainage te verbeteren en pak lelijk geworden plekken aan. Zo herstelt het gazon weer snel van de droge zomermaanden.
•	Blijf het gras maaien op droge dagen zolang het groeit. Hiermee voorkom je mosvorming; mos groeit eerder in lang gras.

Vijver

•	Verwijder zo veel mogelijk afgestorven bladeren en plantdelen.
•	Span een net over de vijver om invallend blad te voorkomen, of verwijder ingevallen bladeren regelmatig met een net. De bladeren worden in de winter afgebroken en omgezet in voedingsstoffen, waar in het voorjaar gretig gebruik van wordt gemaakt door algen.
•	Door hevige regenval kan de waterhardheid in de herfst snel dalen. Blijf de waterwaardes regelmatig testen en voeg (in ieder geval vóór de winter) Meärl toe om de hardheid op peil te houden.
•	Ook de pH-waarde kan in deze periode flink uit balans zijn. Afgestorven plantmateriaal, uitwerpselen van vissen en overtollig visvoer dat zich gedurende de zomer heeft opgehoopt kan een verzuring van het vijvermilieu veroorzaken. Dit kun je behandelen met Toru-Active. Als de turfkorrels oplossen in water komen humuszuren vrij, die op natuurlijke wijze de pH-waarde van het water verlagen.
•	Laat de vijver vanaf half oktober met rust. Ga hem nu zeker niet meer helemaal opschonen; salamanders, visjes en andere amfibieën kruipen nu weg in de modder om te overwinteren.

In en rondom het huis

•	Verwijder blad van de paden en het terras. Verwijder ook de groene aanslag om te voorkomen dat het in natte periodes spekglad wordt. Let op: ga NIET aan de slag met een hogedrukreiniger! Hiermee beschadig je de toplaag, waardoor het vuil alleen maar hardnekkiger terugkomt. Met BioNyx biologische schoonmaakmiddelen los je het vuil (zonder schrobben en zonder chemicaliën!) snel en effectief op.
•	Sommige bloemen vormen net zo’n mooie zaden als bloemen. Pluk de zaadkoppen van bijvoorbeeld Alliums, Brandkruid en Judaspenning. Deze staan prachtig als droogboeketten, of gewoon als losse decoratie.
•	Maak alle nestkastjes schoon, zodat de vogels er deze winter in kunnen schuilen en slapen. Haal al het nestmateriaal eruit en borstel het huisje uit met heet water.
•	Bouw je Multiholk om van Nestkastje tot voederhuisje. Deze maand komen de vogels weer regelmatig kijken bij de voedertafels en -silo’s, om zich klaar te maken voor de koudere maanden. Zorg ervoor dat je alles eerst goed schoonmaakt! Zo voorkom je de verspreiding van parasieten, ziekten en bacteriën.
•	Voer de vogels regelmatig bij met een zadenmix, vetbollen en vogelpindakaas. Je kunt ook appels neerleggen, vooral merels zijn daar dol op.
•	Ruim de tuinkas op. Zo heb je weer voldoende plek om planten te laten overwinteren, en voorkom je dat ongedierte zijn intrek neemt in de kas.
•	Schep de composthoop een keer helemaal om.
•	Leg een voorraadje brandhout aan voor de openhaard of vuurkorf. Met een Kindling Cracker splijt je grote stukken hout makkelijk en veilig tot aanmaakhout of brandbaar haardhout. Voor complete stammen kun je het best een Smart Holder zaagbok gebruiken.
•	Plaats tuinverlichting met een sensor of een smart verlichting in de tuin. Zo is het tuinpad, de deur of de veranda altijd goed verlicht als het nodig is maar gebruik je geen energie als het niet nodig is.
•	Maak een lichtplan en combineer sfeervolle tuinverlichting met functionele signaalverlichting. Zo kun je een prachtig effect creëren en geniet je ook van de tuin als het vroeg donker is. Denk er wel aan dat de dieren in de tuin ook rust en een donkere periode nodig hebben. Zorg ook voor donkere hoekjes en laat niet alles de hele nacht aan staan.
•	Laat de tuinslang goed leeglopen en sluit de buitenkraan af.