Natuurlijk Vijveronderhoud
In grote waterpartijen zorgen natuurlijke processen voor een biologisch evenwicht, waardoor het water helder en gezond blijft. Een tuinvijver is eigenlijk een kopie van zo’n waterbiotoop, maar dan op een kleinere schaal. Hierdoor raken de natuurlijke processen makkelijker uit balans.
Gelukkig kun je de natuur een handje helpen om het biologisch evenwicht te bereiken – én te behouden. Op deze pagina lees je welk onderhoud je vijver nodig heeft om de kringloop te ondersteunen, en hoe je veelvoorkomende vijverproblemen op een natuurlijke manier oplost. Zo kun je blijven genieten van een heldere, gezonde vijver.
Het belang van natuurlijk evenwicht
Een heldere en gezonde vijver is afhankelijk van het biologisch evenwicht; de vijverkringloop moet in balans zijn. Dit hangt af van 3 pijlers:
- Het vijverwater heeft de juiste waterwaarden / waterhardheid,
- de (zuurstof)planten nemen alle voedingsstoffen op uit het water,
- en er is een gezonde bacteriekolonie aanwezig die CO₂ produceert.
Deze drie elementen zijn afhankelijk van elkaar en vormen samen de basis van de vijverkringloop. Als één van deze pijlers uit balans raakt, raakt de hele vijver uit balans. De meest voorkomende oorzaak is een te lage waterhardheid. Hierdoor groeien zuurstofplanten minder goed en ontstaat er een overschot aan voedingsstoffen en CO₂. Algen profiteren hiervan en nemen de vijver over. De enige manier om je vijver weer helder te krijgen is ervoor te zorgen dat het biologisch evenwicht terug in balans komt.
Eerste Hulp bij een groene vijver
Algen zijn de plaaggeesten van de vijver. Ze verspreiden zich via de wind en kunnen in korte tijd explosief groeien. Dit gebeurt alleen bij een vijver met een verstoord evenwicht; de ideale broedplaats voor algen.
Draadalgen kun je wegscheppen, maar als je de oorzaak niet aanpakt komen ze snel weer terug. Zweefalgen kun je niet handmatig verwijderen, ze zijn zelfs te klein voor het filter. Je kunt kiezen voor algenbestrijders, de ‘onkruidverdelgers van de vijver’. Maar je kunt het algenprobleem ook op een natuurlijke manier aanpakken. En dat is wel zo fijn voor je waterbiotoop. Zeker als bijvoorbeeld de hond wel eens uit de vijver drinkt. Wij raden hiervoor de producten van Vincia aan. Deze producten zijn 100% natuurlijk en ondersteunen de natuurlijke processen om zo de vijverproblemen op te lossen.
Hieronder laten we zien hoe je het evenwicht op een natuurlijke manier weer in balans brengt, afrekent met de algen en de vijver weer helder maakt.
Stap 1:
Voedingsstoffen wegnemen
Algen groeien hard als het water meer voedingsstoffen bevat dan de planten kunnen opnemen. Bestrijd de algen door (tijdelijk) snelgroeiende drijfplanten aan te brengen, zoals kikkerbeet, eendenkroos of waterhyacint. Deze planten nemen veel voedingsstoffen op uit het water en fungeren als voedselconcurrent voor de zweefalgen. Voor het beste en snelste resultaat behandel de vijver tegelijkertijd met Vincia Pond Cleaner. Pond Cleaner is een natuurlijk kleiproduct dat de overtollige voedingsstoffen absorbeert en zo de algengroei stopt.
Stap 2:
Waterwaarden op peil brengen
Zuurstofplanten groeien het best in hard, CO₂-rijk water, algen groeien juist goed in zacht water. De juiste waterwaarden zijn dus belangrijke factoren voor een heldere vijver. Veel regenwater kan de GH (gehele hardheid) en KH (carbonaat hardheid) flink verstoren. Vincia Maërl, een natuurlijk product van zeekalk, is rijk aan mineralen en verhoogt de GH waarden (waterhardheid). Daarnaast activeert het de bacteriën die CO₂ produceren en zo de KH waarden herstellen. Maërl lost langzaam op en houdt daardoor langere tijd de waterwaarden op peil.
Stap 3:
De vijver terug in balans
Nu de waterhardheid en CO₂-productie weer op niveau is kun je extra zuurstofplanten aanbrengen. Doe dit pas als de vijver weer enigszins helder is, zodat de nieuwe planten onbelemmerd kunnen groeien. Het doel is wederom te zorgen dat de planten alle voeding uit het water halen, zodat er niets achterblijft voor de algen. Van bovenaf gezien moet minimaal 50% van het vijveroppervlak begroeid zijn met zuurstofplanten. Probeer ook eens andere soorten, niet alle planten doen het even goed in elke vijver.
Stap 4:
Voorkom herhaling van het algenprobleem
Micro-organismen, zoals bacteriën en pantoffeldiertjes, helpen met de kringloop van afvalstoffen en concurreren met dezelfde voeding als de zweefalgen. Zolang deze organismen rijkelijk aanwezig zijn in de vijver ontbreekt het de algen aan een voedingsbodem, waardoor ze niet explosief groeien. Algensporen die in de vijver belanden zullen zo niet uitgroeien tot een plaag.
Vincia Strobinol is een natuurproduct op basis van gerstestro met een preventieve werking. Tijdens het ontbindingsproces van gerstestro komen nuttige anti-alg stoffen vrij en wordt de ontwikkeling van het microleven geactiveerd. Beide processen hebben een remmende werking op de algen, maar laten de overige planten (en vissen) ongedeerd.
Jaarlijks onderhoud van de vijver
Voorkomen is beter dan genezen. Door te blijven werken aan de juiste waterhardheid, voldoende groeiende zuurstofplanten en genoeg CO₂ productie zal je vijver ook helder blijven. Hier lees je per seizoen welk onderhoud je moet uitvoeren om jouw vijver in topconditie te houden.
Voorjaar
In het voorjaar komt de vijver tot leven. Waterplanten gaan weer groeien en de vissen laten zich weer wat vaker zien. Met het onderhoud dat je nu uitvoert help je de vijver opstarten, en breng je de conditie van het vijverwater weer op peil.
Waterkwaliteit
De eerste – en belangrijkste – stap is het verhogen van de waterhardheid (GH) en de carbonaathardheid (KH). Dit is een periodieke klus, omdat de hardheid van vijverwater geleidelijk terug loopt door invallende regen (= zacht water) en doordat waterplanten bij hun groei mineralen en CO₂ uit het water halen. Hiervoor kun je de vijver behandelen met Maërl. Dit natuurproduct op basis van zeekalk is van nature rijk aan mineralen en houdt de GH waarden van de vijver op peil. Daarnaast activeert het de bacteriën, die organisch afval omzetten in CO₂ en zo de KH waarden herstellen.
Zodra het water boven de 8 °C komt schakel je de pomp en het filter weer in. Controleer of alles nog goed werkt. Heb je een UV-filter? Maak de glazen buis schoon en vervang de UV-lamp (de straling neemt na één groeiseizoen al sterk af).
Vijverplanten
Snoei verkleurde en dode plantdelen weg, zodat jonge scheuten zich goed kunnen ontwikkelen en plaats nieuwe vijverplanten. Voor een gezonde vijver moet minimaal 50% van het oppervlak begroeid zijn met waterplanten. Gebruik ruime plantmanden en de juiste vijverplantaarde. Gebruik nóóit tuinaarde of potgrond, dit is te voedingsrijk en zal een algenexplosie op gang brengen. Dit is ook het moment om moerasplanten en waterlelies die te groot zijn geworden te splitsen. Als je wilt kun je de stekken in aparte plantmanden terug in de vijver plaatsen.
Op een rijtje:
- Behandel de vijver met Maërl om de waarden (GH en KH) op peil te houden en voedingsmineralen aan te vullen.
- Schakel de pomp en het filter in.
- Snoei dode plantdelen weg, zodat jonge scheuten goed kunnen groeien.
- Plaats nieuwe (zuurstof)planten.
- Heb je het organische afval op de bodem nog niet aangepakt? Doe dit dan nu alsnog om algengroei tegen te gaan. (zie vijveronderhoud winter)
Vincia Maërl, 700g
Natuurproduct van zeekalk, rijk aan mineralen. Langdurig werkende verbeteraar van de waterkwaliteit.
Snoeischaar met steel
Snoeischaar met 120cm aluminium steel.
Onderwater Vijverfilter BioPure
BioPure werkt volledig onder water, waardoor het filtersysteem nagenoeg onzichtbaar is. Complete set incl. pomp.
Zomer
Eigenlijk spreken we hier over de periode dat de watertemperatuur 20 °C of meer bereikt, ongeveer vanaf eind mei t/m september. In deze maanden is het groeiseizoen in volle gang. Waterplanten groeien hard en hebben regelmatig een snoeibeurt nodig. Zo blijven zuurstofplanten hun werk goed doen en voorkom je dat de vijver dichtgroeit.
Zuurstofplanten snoeien
Zuurstofplanten die hard groeien en nieuwe scheuten ontwikkelen halen veel voedingsstoffen en CO₂ uit het water en zetten dat om in bladgroen en zuurstof. Ze voeren hun werk optimaal uit. Als zuurstofplanten tot het wateroppervlak zijn gegroeid stopt de aanmaak van nieuwe scheuten en gaat alle energie naar de ontwikkeling van bloemen. De zuurstofproductie gaat achteruit. Door ze terug te snoeien tot ± 15cm onder het wateroppervlak blijft de zuurstofplant nieuwe scheuten ontwikkelen. Zo blijven ze van grote waarde voor de vijver.
Waterlelies snoeien
Bij waterlelies is het belangrijk de afgestorven bladeren direct weg te knippen, zodat er zo min mogelijk organisch afval in de vijver achterblijft. Dit vormt namelijk een goede voedingsbodem voor draad- en zweefalgen. Knip uitgebloeide bloemen af om nieuwe bloemvorming te stimuleren. Let op dat je de bladeren en bloemen altijd afknipt en nooit lostrekt. Hierbij kun je de wortel beschadigen, waarna deze gaat rotten.
Als de waterlelie te groot wordt steken de bladeren boven het water uit, waar ze vatbaarder zijn voor ziekten en het waterleliekevertje. Snoei het teveel aan bladeren af onder het wateroppervlak. In het voorjaar kun je deze waterlelie splitsen door jonge scheuten met een flink stuk wortel af te snijden. Maak het snijvlak dicht door dit in as te drukken en plaats de stekken terug in een aparte vijvermand.
Moerasplanten snoeien
Moerasplanten snoei je vooral in het najaar of voorjaar, waarbij je afgestorven plantdelen wegknipt. Dreigt de plant te groot te worden? Dan kun je deze ook in het groeiseizoen terugsnoeien. Let daarbij wel op de bloeiperiode van de plant, het zou zonde zijn als dze uitblijft door een te vroege of late snoei.
Algemene snoeitips
Met een speciale vijversnoeischaar met lange steel kun je dit onderhoud gewoon vanaf de vijverkant uitvoeren.
Leg planten die je uit de vijver haalt eerst op op de kant, zodat de beestjes die erin zitten terug de vijver in kunnen.
Afgesnoeide plantdelen kun je eventueel stekken en in aparte plantmanden terug in de vijver plaatsen.
Niet alleen de vijverplanten, maar ook de algen kunnen nu explosief groeien. Algen groeien het best in zacht, voedselrijk water. Controleer daarom regelmatig de waterhardheid en verhoog deze indien nodig met Mearl. Je kunt de vijver ook behandelen met Strobinol, een natuurproduct op basis van gerstestro. Tijdens het ontbindingsproces van gerstestro komen nuttige anti-alg stoffen vrij en wordt de ontwikkeling van het microleven (dat concurreert met dezelfde voeding als de algen) geactiveerd. Beide processen hebben een remmende en preventieve werking op algengroei. Ontdek je toch algen in het water? Pak ze dan direct aan met een draadalg borstel of een fijnmazig net.
Spoel geregeld het filter schoon of vervang de onderdelen, zodat deze zijn werk optimaal kan blijven doen. Verwijder ook het oppervlaktevuil, zoals stof, stuifmeel en blaadjes. Een helder wateroppervlak is belangrijk voor de opname van zuurstof en voor het uitwisselen van een teveel aan CO2.
Op een rijtje:
- Snoei zuurstofplanten herhaaldelijk, dun moerasplanten en lelies uit en knip uitgebloeide bloemen weg.
- Controleer regelmatig op algengroei en pak opkomende plagen direct aan.
- Houd het waterpeil in de gaten en vul de vijver zo nodig bij met kraanwater.
- Zorg voor een schoon wateroppervlak en voldoende zuurstof in het water.
- Test regelmatig de waterwaardes en verhoog ze indien nodig.
Pond Skimmer
Drijvende oppervlakte afzuiger met pomp voor een voortdurend schoon oppervlak. Verwijdert o.a. blaadjes, stuifmeel, en stof.
Vincia Strobinol, 1500g
Natuurproduct van gerstestro dat het microleven een boost geeft en zo de algengroei op natuurlijke wijze remt.
Herfst
Het is duidelijk wanneer de herfst zijn intrede doet in de vijver. De groei is eruit en het blad van de waterplanten wordt bruin. Verwijder zo veel mogelijk afgestorven bladeren en plantdelen om te voorkomen dat ze gaan ontbinden en een laag bodemslib vormen. De Duo Pond Tool is hier een handig gereedschap voor. Verwijder ingevallen bladeren zo snel mogelijk met een net, of span een afdeknet boven de vijver om te voorkomen dat het blad in de vijver belandt.
Door hevige regenval kan de waterhardheid in de herfst snel dalen. Blijf de waterwaardes regelmatig testen en voeg (in ieder geval vóór de winter) Meärl toe om de hardheid op peil te houden. Ook de pH-waarde kan in deze periode flink uit balans zijn. Afgestorven plantmateriaal, uitwerpselen van vissen en overtollig visvoer dat zich gedurende de zomer heeft opgehoopt kan een verzuring van het vijvermilieu veroorzaken. Dit kun je behandelen met Toru-Active. Als de turfkorrels oplossen in water komen humuszuren vrij, die op natuurlijke wijze de pH-waarde van het water verlagen.
Op een rijtje:
- Knip afgestorven plantdelen weg en snoei moerasplanten terug.
- Verwijder ingevallen takjes en bladeren.
- Plaats een afdeknet om bladinval zo veel mogelijk te voorkomen.
- Test en verhoog de waterhardheid.
- Verlaag zo nodig de pH-waarde om verzuring tegen te gaan.
- Blijf algen verwijderen, deze groeien altijd net iets langer door dan planten.
Schepnet vierkant, 35 cm
Schepnet met telescopische steel. Geschikt voor vissen, maar ook ideaal om takjes en bladeren te verwijderen.
29,95
Afdeknet 2x3m
Fijnmazig, vrijwel onzichtbaar afdeknet. Voorkomt invallende bladeren en beschermt tegen reigers. Meerdere maten.
16,19
Toru-Active
Hoogveenturf in korrelvorm. Natuurlijke pH-verlaging door humuszuren, voorkomt verzuring en verbetert het vijvermilieu.
15,99
Winter
In de winter komt de vijver tot rust. De vijverplanten zijn gestopt met groeien, amfibiën hebben zich ingegraven voor hun winterslaap en vissen houden zich stil op de bodem van de vijver. Het is belangrijk de rust zo min mogelijk te verstoren.
Schakel de vijverpomp uit om watercirculatie te voorkomen. In de winter vormt zich op de vijverbodem een waterlaag met een stabiele temperatuur van 4 °C, waardoor vissen, planten en amfibieën kunnen overleven. Door watercirculatie mengt deze laag met kouder water, wat schadelijk is voor het vijverleven. Maak pomp en filter schoon en berg ze op,
Na een groeiseizoen heeft organisch afval zich opgehoopt op de bodem. Dit bodemslib kun je verwijderen met Sludge Cleaner, een natuurproduct op basis van kalk. Het stopt de verzuring en breekt de laag bodemvuil af m.b.v. micro-organismen. Hierdoor neem je de voedingsbodem voor toekomstige algen weg, wat een plaag in het voorjaar voorkomt.
Op een rijtje:
- Verwijder de sliblaag op de bodem.
- Schakel de pomp uit.
- Maak de pomp en het filter schoon en berg ze op, bij voorkeur in een emmer water op een vorstvrije plek om te voorkomen dat het rubber uitdroogt.
- Laat de vijver zo veel mogelijk met rust.
Vincia Sludge Cleaner, 1700g
Natuurproduct in poedervorm voor helder water. Verhoogt de waterhardheid en activeert de bacteriële ontwikkeling.
6,95
IJs op de vijver?
Dat kan meestal geen kwaad. Als de vijver langer dan 10 dagen bevroren is kun je voorzichtig een gat in het ijs maken door er een pan heet water op te zetten. Zo smelt de ijslaag weg en kunnen de schadelijke stoffen ontsnappen. Let op: hak nóóit een gat in het ijs, de trillingen kunnen schadelijk zijn voor de vijverconstructie en voor de vissen.